Mamo, tato złamał mi się ząb!

Wydaje się, że to właśnie okres letni sprzyja różnego rodzaju wypadkom zdrowotnym, tymczasem podczas zajęć szkolnych, gier i zabaw z rówieśnikami czy na stołówce często dochodzi do urazów zębów. Z medycznego punktu widzenia klasyfikacja urazów jest bardzo rozbudowana, skupimy się jednak na tych podstawowych i występujących najczęściej.

Złamanie może mieć różny zasięg, od drobnego obejmującego tylko szkliwo do bardzo rozległego powodującego odsłonięcie miazgi zęba.

Urazy zębów dotyczą zarówno zębów mlecznych jak i stałych. Zęby mleczne najczęściej ulegają urazom pomiędzy 1 a 2 rokiem życia kiedy maluch zaczyna poznawać świat oraz między 4 a 6 r. ż. W przypadku uzębienia stałego przypada to pomiędzy 7 a 12 r. ż.

Przyczyny urazów są różne, zwykle jest to upadek, w wyniku którego uszkodzone zostają zęby przednie w obrębie szczęki. Niekiedy wypadkom towarzyszy uraz wyrostka zębodołowego oraz okolicznych tkanek miękkich (np. warga), co jest przyczyną obfitego krwawienia. Taka sytuacja jest dla dziecka stresująca, dlatego należy wiedzieć jak zareagować.

Zęby mleczne

W przypadku zębów mlecznych, jeśli złamanie obejmuje niewielki fragment korony, nieostry brzeg należy wygładzić oraz zastosować preparat fluoru. W przypadku kiedy złamanie dotyczy i szkliwa i zębiny (tkanka głębiej położona) można zastosować zabieg impregnacji lub odbudować utracony fragment materiałem kompozytowym. Wybór dokonywany jest indywidualnie w zależności od stopnia współpracy z dzieckiem. Należy pamiętać, że korony zębów mlecznych są drobne i trudno niekiedy w sposób idealny założyć takie wypełnienie. Kiedy w wyniku złamania odsłonięta zostaje miazga wybór metody leczenia zależy od wielu czynników. Po badaniu żywotności lekarz decyduje o biologicznej metodzie leczenia lub o leczeniu kanałowym. Jeśli dziecko jest w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe, resorpcja korzenia mlecznego jest zaawansowana a ząb wykazuje ruchomość, należy go usunąć.

Zęby stałe

Złamanie korony zęba stałego jest najczęściej występującym urazem. Ze stomatologicznego punktu widzenia jeden z trudniejszych do zaopatrzenia. Wiemy bowiem, że utrzymanie wypełnienia w okolicy np. brzegu siecznego narzuca małemu pacjentowi pewną dyscyplinę. Czasami my dorośli zapominamy, aby podczas odgryzania twardych kęsów uważać na takie odbudowy a co dopiero dzieci. Jeśli uszkodzenie dotyczy tylko szkliwa, wygładzamy ostre brzegi i pokrywamy preparatem z fluorem. Dla poprawy estetyki można zastosować materiał kompozytowy. Jeśli w wyniku złamania doszło do odsłonięcia zębiny (złamanie ma zdecydowanie większy zasięg) ważne jest, aby taką "ranę" szybko zabezpieczyć w gabinecie stomatologicznym. Oprócz materiału kompozytowego którym odbudowujemy kształt zęba stosuje się odpowiednie podkłady.

W sytuacji obnażenia miazgi szybka interwencja ma szczególne znaczenie. Miazga – tkanka odpowiadająca za żywotność zęba, w młodym wieku jest mocno ukrwiona a co za tym idzie ma dobre właściwości regeneracyjne i odtwórcze. Gdy zostanie zaopatrzona szybko jest duża szansa że ząb dziecka zachowa żywotność. Jeśli uraz prowadzi do obumarcia miazgi konieczne jest leczenie kanałowe.

Niezależnie od tego z jakim złamaniem mamy do czynienia ważną kwestią są wizyty kontrolne w gabinecie i okresowe badania żywotności. Niekiedy zdarza się iż pomimo odpowiedniego zaopatrzenia ząb obumiera i wymagane jest leczenie endodontyczne (kanalowe).

W przypadku zębów mlecznych złamanie korzenia następuje rzadko, a jedyną sensowną formą leczenia jest po prostu usunięcie obu złamanych fragmentów. Odsetek złamanych korzeni jest większy w przypadku zębów stałych, szczególnie dotyczy on siekaczy przyśrodkowych w szczęce. Wyróżniamy złamania podłużne, skośne oraz poprzeczne. Dwie pierwsze grupy kończą się interwencją stomatologiczną w postaci usunięcia zęba, a następnie leczeniem ortodontycznym i protetycznym. Przy złamaniach poprzecznych rokowanie jest bardziej pomyślne. Po wnikliwym badaniu klinicznym i radiologicznym, ząb urazowy zostaje zszynowany (unieruchomiony) obustronnie. Szyna taka jest noszona od 8–12 tyg. W tym okresie ważne jest przestrzeganie prawidłowej higieny jamy ustnej, zalecana jest również dieta papkowata oraz częste wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym, podczas których szyna jest korygowana oraz sprawdzana jest żywotność zęba. Jeśli w wyniku urazu dojdzie do utraty żywotności należy przeprowadzić leczenie endodontyczne (kanałowe). Jest ono niezwykle trudne bowiem dotyczy dwóch oddzielnych fragmentów, dlatego gdy sytuacja na to pozwala leczenie przeprowadzamy do linii złamania, a drugi fragment zostaje usunięty.

Oprócz złamań dość liczną grupę urazów stanowią zwichnięcia zębów, głównie zwichnięcia całkowite, kiedy to ząb traci całkowicie kontakt z zębodołem.
W tej sytuacji bardzo ważny jest czas przebywania zęba poza jamą ustną, a formą leczenia jest reimplantacja. Zbadano, że jeśli zabieg reimplantacji odbył się w ciągu 30 minut po urazie to ryzyko powikłań jest niewielkie.

Zwichnięty ząb należy przetransportować, w mleku lub w specjalnej pożywce transportowej (do kupienia w aptece), wraz z dzieckiem do gabinetu. Ząb do reimplantacji musi być dokładnie obejrzany i oczyszczony. W przypadku kontaktu z ziemią musi być podana szczepionka przeciwtężcowa. Z zębodołu lekarz usuwa skrzep, sprawdza pozycję zęba w zębodole, a następnie unieruchamia na okres 1 – 2 tyg. Jeśli będzie wymagane leczenie endodontyczne należy je przeprowadzić po 2 tygodniach od zabiegu reimplantacji.

O urazach można pisać wiele, jest to złożone zagadnienie. Gdy znajdziemy się w takiej sytuacji zachowajmy "zimną krew", nie załamujmy rąk, tylko jak najszybciej udajmy się do stomatologa.

WARTO WIEDZIEĆ
NAPISZ DO NAS
Masz pytanie? Zostaw swój numer a oddzwonimy do Ciebie!





    envelopephone-handsetbubblemenu