Afty, czyli niewielkie, bolesne plamki z białym lub żółtym nalotem, zdarzyły się chyba każdemu z nas. Same w sobie zazwyczaj nie są groźne i znikają samoistnie po kilku dniach. Problem pojawia się w sytuacji, kiedy afty uporczywie nawracają. Czym dokładnie są afty, jakie są przyczyny ich powstawania oraz co zrobić w przypadku nawracających aft? Specjaliści z warszawskiego centrum stomatologicznego DeClinic podpowiadają.
Afty są to owrzodzenia śluzówki jamy ustnej przyjmujące postać niewielkich, włóknistych plamek o kolorze białym lub żółtym z czerwoną obwódką. Mogą występować w różnych miejscach – wewnątrz policzków lub warg, na języku, na podniebieniu czy dziąsłach. Ich pojawienie się zazwyczaj poprzedzone jest delikatnym uczuciem mrowienia, kłucia lub pieczenia. Mimo że są bolesne i mogą utrudniać jedzenie czy mówienie, to w około 80% przypadków znikają same po około 7-10 dniach.
Wyróżniamy kilka rodzajów aft. Te najpowszechniejsze to afty Mikulicza, czyli tak zwane małe afty, od kilku milimetrów do maksymalnie jednego centymetra. Znacznie ostrzejszą postacią aft są afty Suttona, które ingerują w głębsze struktury błony śluzowej i pozostawiają blizny. Są większe niż afty Mikulicza, przez to dłużej się goją (nawet do kilkunastu tygodni). Często towarzyszy im ogólne osłabienie organizmu, a także podwyższona temperatura. Trzecim rodzajem aft są afty opryszczkopodobne, pojawiające się wyłącznie u osób dorosłych i przybierające postać nadżerek o średnicy do 5 mm. Mają tendencję do występowania w grupach, tworząc skupiska, zazwyczaj na wewnętrznej stronie warg lub na języku. W przeciwieństwie do opryszczki, afty nie są zaraźliwe.
Pojawianie się aft może mieć wiele różnych przyczyn – zarówno miejscowych, jak i ogólnych. Zdarza się, że afty są reakcją układu odpornościowego na drobne urazy w jamie ustnej, spowodowane np. intensywnym szczotkowaniem, przypadkowym przygryzieniem, zjedzeniem czegoś twardego czy wizytą u stomatologa. Przyczyną aft może być też pasta do zębów zawierająca laurylosiarczan sodu. Warto też zastanowić się, czy w ostatnim czasie nie spożyliśmy nieumytych owoców lub warzyw. Często afty towarzyszą też osobom ze źle dobranymi aparatami ortodontycznymi lub uzupełnieniami protetycznymi.
Aftom sprzyjają stres, nadwrażliwości pokarmowe, alergie, palenie papierosów, a także przyjmowanie leków zmniejszających wydzielanie śliny. Pojawianie się aft może być również spowodowane szeregiem różnych schorzeń – zmianami hormonalnymi, zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi (powodującymi zaburzenia błony śluzowej jamy ustnej), celiakią, chorobą Leśniowskiego-Crohna, chorobą Behçeta czy anemią.
Jeśli afty znikają i pojawiają się ponownie przez dłuższy czas, możemy mówić o stanie przewlekłym, czyli aftozie nawrotowej (recurrent aphthous stomatitis – RAS). Na pytanie, dlaczego afty nawracają, nie ma jednak jednoznacznej odpowiedzi. Warto przyjrzeć się swojej codziennej higienie jamy ustnej, a zwłaszcza intensywności szczotkowania. Czasem zwykła zmiana szczoteczki na taką z nieco miększym włosiem, może zlikwidować problem nawracających aft. Diagnostykę warto rozpocząć na fotelu stomatologa. Zdarza się, że afty są wynikiem nieprawidłowego wypełnienia. Ostatnie badania wykazują, że w przypadku pacjentów z aftozą nawrotową często występują niektóre bakterie wywołujące choroby przyzębia.
Jeśli dentysta wykluczy jakiekolwiek nieprawidłowości w obrębie jamy ustnej, warto wykonać badania krwi i sprawdzić poziom witamin B6 i B12, żelaza oraz cynku. Ich niedobór może być przyczyną problemu. Lekarz może zalecić również suplementację witaminami A, C, D, PP i kwasem foliowym. Przydatne będzie też przebadanie się pod kątem alergii na gluten. W przypadku, kiedy nawracającym aftom towarzyszą dolegliwości ze strony układu pokarmowego, niezbędna może być wizyta u gastrologa. Nawracające afty bywają wynikiem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i innych schorzeń związanych z układem trawiennym.
Nawracające afty czasem są też skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków, zwłaszcza leków hormonalnych zawierających progesteron. Zdarza się, że przyczyną aft jest przewlekły stres, który podnosi poziom kortyzolu i jednocześnie obniża naszą odporność.
W przypadku pojawienia się afty zawsze zalecamy naszym pacjentom wprowdzenie kilku zmian w stylu życia. Na kilka dni powinno się zrezygnować z gorących potraw czy napojów, alkoholu, a także kwaśnych, słodkich lub ostrych potraw. Niepotrzebnie podrażniają one już i tak podrażnioną, opuchniętą śluzówkę, potęgując ból. Nie powinno się również drażnić aft, np. szczoteczką do zębów. Warto pozostawić to miejsce „w spokoju”, zachowując przy tym odpowiednią higienę. Po kilku dniach afta powinna zniknąć samoistnie.
Aby nieco złagodzić dolegliwości bólowe, można kupić w aptece specjalny krem lub żel bez recepty o działaniu miejscowym. Takie środki mają za zadanie uśmierzać ból, złagodzić stan zapalny i nieco przyspieszyć proces gojenia. Zaaplikowanie takiego środka bezpośrednio na aftę przynosi natychmiastową ulgę, działając znieczulająco. Pomocne będą też apteczne płukanki z chlorheksydyną lub domowe płukanki z szałwii czy rumianku. Dobrze będzie zwiększyć ilość przyjmowanych płynów. Picie wody z lodem z pewnością zmniejszy opuchliznę i zapewni ulgę obolałej jamie ustnej.
W przypadku cięższych postaci aft należy udać się do lekarza, który dobierze odpowiedni lek do stopnia problemu oraz jego przyczyny. Jeśli afty nawracają, lekarz może pokierować pacjenta do właściwego specjalisty w celu dalszej diagnostyki.
Niewielkie afty, które pojawiają się sporadycznie na naszym języku, policzkach czy dziąsłach, nie są niczym groźnym. Warto je potraktować jako wskazówkę, że powinniśmy się przyjrzeć naszej higienie jamy ustnej, stylowi życia czy diecie. W przypadkach dużych lub nawracających aft, zalecamy jednak konsultację z lekarzem. Na taką wizytę możesz umówić się w warszawskim centrum stomatologicznym DeClinic.
Nie każdy pacjent zdaje sobie sprawę z tego, że leczenie ortodontyczne nie kończy się wraz ze zdjęciem aparatu. Nasze zęby mają naturalną tendencję do wracania do swoich pierwotnych pozycji. Kluczową rolę w utrzymaniu efektów leczenia odgrywa aparat retencyjny, nazywany też retainterem. Czym dokładnie jest retainer, w jakim celu się go nosi i kto decyduje o jego zastosowaniu? Odpowiadamy!
Usuwanie ósemek to jeden z najczęściej przeprowadzanych zabiegów chirurgii stomatologicznej w DeClinic. Zęby mądrości mają tendencję do tłoczenia się, zatrzymywania oraz rozwijania zaawansowanej próchnicy. Ich usunięcie jest często najrozsądniejszą decyzją, jaką możemy podjąć z myślą o własnym zdrowiu. Jak dokładnie wygląda zabieg chirurgicznego usuwania ósemek?
Aż połowa Polaków unika wizyt u dentysty, ponieważ się ich boi. Tak wynika z badań przeprowadzonych przez Interaktywny Instytut Badań Rynkowych. Statystyki pokazują, że temat jest ważny, ponieważ duża ilość osób może cierpieć na dentalfobię. Warto się zatem zastanowić, dlaczego boimy się stomatologa. Czy jest to fobia, która wymaga pomocy psychologa a może nawet psychiatry czy jedynie lęk, z którym sami sobie możemy poradzić? Jak to rozpoznać? Z czego ten strach może wynikać? I jakie to może nieść konsekwencje?