Recesja dziąseł (schorzenie objawiające się odsłonięciem szyjki i powierzchni korzenia zęba) to poważny problem, który może nieść za sobą groźne konsekwencje, dlatego należy mu przeciwdziałać, a jeśli nie uda się przed nim uchronić, jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Powszechnie stosowana w stomatologii klasyfikacja Millera wyróżnia cztery stopnie zaawansowania tej przypadłości, z których każda wymaga innego sposobu leczenia. Najprostsza do wyleczenia jest recesja I stopnia, nieprzekraczająca linii śluzówkowo-dziąsłowej i niewiążąca się z ubytkiem tkanek, najtrudniejsza natomiast recesja IV stopnia, przekraczająca linię śluzówkowo-dziąsłową, przy której występuje rozległe zniszczenie tkanek. W pierwszym przypadku wystarczy prosta korekta, w drugim potrzebna jest skomplikowana rekonstrukcja. Zanim jednak wdrożymy odpowiednie leczenie w pierwszej kolejności musimy powstrzymać proces cofania się dziąseł i zaniku ich tkanki.
Zatrzymanie postępującej recesji dziąseł wymaga identyfikacji i eliminacji czynników, które doprowadziły do jej wykształcenia się i rozwinięcia, a także profilaktycznej eliminacji tych czynników, które mogły albo mogą w przyszłości przyczynić się do jej wystąpienia. Do najczęstszych przyczyn recesji dziąseł zalicza się: szkodliwe nawyki takie jak palenie papierosów czy zgrzytanie zębami, nieprawidłową higienę jamy ustnej oraz wady anatomiczne i choroby przyzębia. Jeśli przyczyną odsłonięcia szyjki i korzenia zęba są czynniki zależne od pacjenta, powinien on jak najszybciej przystąpić do ich eliminacji, a to oznacza konieczność rezygnacji ze szkodliwych przyzwyczajeń i zadbania o odpowiednią higienę jamy ustnej. Jeżeli natomiast za tego rodzaju zmiany patologiczne w obrębie dziąseł odpowiadają wady anatomiczne i choroby przyzębia, w pierwszej kolejności należy je wyleczyć, aby umożliwić dalsze działanie. Dopiero po uporaniu się z problemami, które doprowadziły do obniżenia się dziąseł można przejść do leczenia samej recesji.
Nie istnieją niestety domowe sposoby na odsłonięte szyjki zębowe. Leczenie recesji dziąseł możliwe jest wyłącznie w warunkach ambulatoryjnych, czyli w gabinecie stomatologicznym. W zależności od stopnia zaawansowania tej przypadłości lekarz może zdecydować o mniej lub bardziej inwazyjnym sposobie korekty dziąseł – decyzję o doborze odpowiedniej w danym wypadku terapii podejmuje oczywiście na podstawie dokładnych badań. Poszczególne metody leczenia recesji dziąseł różnią się między sobą nie tylko pod względem przeznaczenia i stopnia inwazyjności, ale też kosztów i rokowań.
Małoinwazyjne leczenie recesji dziąseł, stosowane jedynie w przypadku I i II stopnia zaawansowania tej przypadłości, polega na wygładzeniu powierzchni korzenia zęba i pokryciu ubytku dziąsłowego materiałem kompozytowym. Taki zabieg poprzedzany jest zawsze skalingiem, czyli profesjonalną higienizacją mającą na celu dokładne usunięcie kamienia nazębnego z przestrzeni przeznaczonej do korekty. Niekiedy dodatkowo potrzebny jest też kiretaż, tj. oczyszczenie z kamienia i ziarniny pogłębionych kieszonek dziąsłowych. Dopiero po takim przygotowaniu obszaru zabiegowego lekarz przystępuje do pracy nad ubytkiem. Cały zabieg trwa około godziny i jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym.
Chirurgiczne leczenie recesji dziąseł jest dużo bardziej skomplikowane od leczenia małoinwazyjnego, ponieważ polega na sterowanej regeneracji tkanek, innymi słowy: lekarz musi nałożyć na ubytek materiał regeneracyjny stymulujący organizm do naturalnej odbudowy uszkodzeń. W praktyce oznacza to naciąganie dziąseł na odsłonięte korzenie zębów lub przeszczep dziąsła z podniebienia. Taka chirurgiczna plastyka, podobnie jak leczenie małoinwazyjne, przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym, jednak trwa dłużej, czasami nawet rozkłada się ją na kilka etapów i przeprowadza w kilkutygodniowych odstępach. Zarówno naciąganie dziąseł na odsłonięte korzenie, jak i przeszczep dziąsła z podniebienia, są dość drogimi zabiegami, które w dodatku nie dają stuprocentowej gwarancji powodzenia leczenia, jednak jest to najlepsza obecnie metoda korekcji zaawansowanych recesji, która w większości przypadków przynosi znakomite rezultaty.
Recesja dziąseł – poza tym, że wiąże się z dokuczliwymi dolegliwościami bólowymi – stanowi poważne zagrożenie dla tkanek okołozębowych, które z powodu powstałych na jej skutek ubytków nie mają właściwej ochrony przed biofilmem bakteryjnym i przez to są o wiele bardziej narażone na choroby przyzębia. W swojej najbardziej radykalnej postaci nieleczona recesja może prowadzić nawet do zaniku dziąseł i utraty uzębienia. Dlatego zamiast ignorować problem łudząc się, że sam zniknie, lepiej od razu po pojawieniu się pierwszych niepokojących objawów udać się po pomoc do periodontologa, zwłaszcza, że wczesna diagnoza zwiększa szanse na całkowite wyleczenie recesji i przywrócenie dziąsłom ich pierwotnego wyglądu oraz funkcjonalności.