Edukacja na temat higieny jamy ustnej jest istotniejsza niż nam się zazwyczaj wydaje. Wiedzę na ten temat podczas wizyt w DeClinic przekazują higienistki, które do każdego pacjenta podchodzą indywidualnie.
Udzielają wskazówek:
Higienistki przypominają pacjentom o wartości nitkowania zębów oraz o płukaniu jamy ustnej. Podczas wizyt kontrolnych sprawdzają efekty samodzielnych działań i ewentualnie je korygują.
Wykonują także proste zabiegi higienizacyjne, należące do działań profilaktyki stomatologicznej – scaling, piaskowanie, fluoryzacja i lakierowanie zębów. Do tych zabiegów w DeClinic przykłada się ogromną wagę. Regularne wizyty oraz odpowiednia dbałość o uśmiech mogą nawet wyeliminować potrzebę leczenia. To niemal bezinwazyjna i najbardziej bezpieczna procedura, która zapobiega problemom z zębami.
Aby przeciwdziałać gromadzeniu się kamienia nazębnego, co może doprowadzić do zmian próchnicowych, paradontozy czy zapalenia dziąseł, trzeba usuwać płytkę nazębną i zapobiegać jej odkładaniu. Najskuteczniejszym sposobem jest szczotkowanie zębów (również szczoteczkami cylindrycznymi do usuwania resztek pokarmów z przestrzeni międzyzębowych) oraz stosowanie nici dentystycznych, irygatorów czy płynów do płukania jamy ustnej. Rekomendowana metoda szczotkowania to roll, czyli wymiatająca. Zaleca się stosowanie miękkich szczoteczek. Wymagane minimum to szczotkowanie zębów dwa razy dziennie. Stomatolodzy jednak zalecają mycie zębów po każdym posiłku, a zwłaszcza po zjedzeniu słodyczy, ponieważ próchnica nasila się z częstotliwością spożywanych fermentujących węglowodanów.
To bezbolesny zabieg polegający na usunięciu kamienia nazębnego oraz płytki bakteryjnej specjalnym skalerem, który rozbija kamień i usuwa bakterie z zębów, nie niszcząc szkliwa.
Kamień powstaje w wyniku mineralizacji płytki nazębnej, która osadza się na zębach. Dzieje się to szybciej, jeśli nie dbamy o codzienną higienizację zębów – odpowiednie szczotkowanie ich przynajmniej dwa razy dziennie.
Podczas scalingu wykorzystywane jest działanie ultradźwięków. W ramach zabiegu usuwa się też przebarwienia, których nie można pozbyć się domowym szczotkowaniem. Służą temu obrotowe szczotki, gumki oraz pasty profilaktyczne o dużej ścieralności.
Aby szkliwo było idealnie gładkie, podczas scalingu używa się past o rosnącej polerowalności, które oczyszczają i wygładzają powierzchnię zęba. Scaling nie tylko zapobiega chorobom przyzębia i sprawia, że zęby wyglądają estetycznie, ale również likwiduje przykry zapach z ust, będący wynikiem działania bakterii zgromadzonych w kamieniu.
Kolejny z kluczowych zabiegów higienizacji, polegający na oczyszczaniu zębów za pomocą tzw. piaskarki, czyli specjalnego urządzenia, które kieruje strumień piasku dentystycznego na zęby. Piaskowanie często jest uzupełnieniem scalingu, ale wystarcza gdy na zębach widoczny jest tylko osad kamienia a nie jego większa warstwa. Piaskowanie pozwala usunąć ten osad albo resztki kamienia nazębnego oraz zniwelować przebarwienia zębów.
Zadaniem zabiegu piaskowania zębów jest dotarcie do trudno dostępnych miejsc, które trudno wyczyścić codziennym myciem zębów szczoteczką. Często jest wstępnym zabiegiem przygotowującym do wybielania zębów. Piaskowanie jest polecane zwłaszcza osobom, które noszą aparat ortodontyczny i mają wady zgryzu objawiające się stłoczeniem zębów.
Ostatnimi zabieg higienizacji są fluoryzacja i lakierowanie zębów. Przeprowadza się je po wykonaniu scalingu i piaskowania.
Fluoryzacja polega na nałożeniu specjalnego żelu zawierającego fluor. Za jego pomocą zęby są wzmocnione i stają się bardziej odporne na działania próchnicy. Lakierowanie to zastosowanie kolejnego preparatu, który zapobiega nie tylko zaleganiu bakterii, ale również nadwrażliwości zębów. Zabiegi fluoryzacyjne rekomenduje się wykonywać co pół roku.
Postaramy się przybliżyć te najważniejsze i zwrócić Państwa uwagę na te, które szczególnie sprawdzają się w stomatologii dziecięcej.
Częste wizyty kontrolne pozwalają wykryć ognisko próchnicy na bardzo wczesnym etapie – na etapie próchnicy początkowej (plama próchnicowa). W takiej sytuacji stosujemy zabiegremineralizacji polegający na miejscowym stosowaniu związków fluoru aby doprowadzić do wytworzenia się składników mineralnych i zahamowanie rozwoju próchnicy. U dzieci w wieku między 1 a 3 r. ż. kiedy postęp próchnicy jest niezwykle gwałtowny, aby go zatrzymać wykonujemy zabieg impregnacji. Impregnacja polega na zastosowaniu środków chemicznych (zwykle jest to azotan srebra i płyn Lugola) o działaniu bakteriobójczym który utwardza zmienione chorobowo tkanki. Po zaimpregnowaniu powierzchnia zęba staje się ciemna. Zabieg powtarza się 5-krotnie w odstępach 7-dniowych a po kilku miesiącach należy takie zęby skontrolować.
Częste wizyty kontrolne pozwalają wykryć ognisko próchnicy na bardzo wczesnym etapie – na etapie próchnicy początkowej.
Kiedy dziecko dobrze współpracuje możliwe jest tradycyjne opracowanie ubytku przy użyciu wiertła. Coraz częściej wiertło jest jednak zastępowane np. piaskarką abrazyjną. Urządzenie to eliminuje nieprzyjemny hałas i wibracje. Warstwa próchnicy jest usuwana poprzez strumień powietrza zmieszanego z tlenkiem glinu. Metoda ta nie wymaga podania znieczulenia, wymaga natomiast założenia koferdamu (ślinochron) dzięki któremu piasek nie gromadzi się w buzi Małego Pacjenta. Popularną metodą leczenia jest równieżozonowanie. W kontakcie z tkanką ozon rozpada się tworząc tlen o działaniu bakteriobójczym, powodując zahamowanie rozwoju próchnicy na wczesnym etapie. W laserowym leczeniu zęba warstwa próchnicy usuwana jest bezkontaktowo za pomocą wiązki światła, wnikającej w ząb i usuwającej próchnicę. Dodatkową zaletą tego urządzenia jest dezynfekcja ubytku po jego opracowaniu.
Gaz rozweselający (podtlenek azotu) podany przy użyciu zapachowej maseczki wprowadza dziecko w stan fizycznego rozluźnienia i znosi ból. Dla szczególnie bojących się Małych Pacjentów można skorzystać ze znieczulenia ogólnego (narkoza). W takiej sytuacji do zabiegu kwalifikuje lekarz anestezjolog, zleca odpowiednie badania, czuwa nad Pacjentem podczas i po zabiegu. Należy sprawdzić czy placówka, którą wybieramy jest przystosowana do prowadzenia leczenia w znieczuleniu ogólnym. Oprócz nieocenionych zalet warto wiedzieć, że narkoza nie jest obojętna dla organizmu.
Każda z opisanych form leczenia jest skuteczna jeśli tylko dopasujemy metodę leczenia do poziomu zaawansowania procesu chorobowego. Drogi Rodzicu zapytaj stomatologa o metodę najlepszą dla Twojego Dziecka i decyduj o jego wspomnieniach!
Fluor to gaz odkryty w 1883 roku, który ma zbawienny wpływ na ograniczenie intensywności próchnicy. Zabiegi stomatologiczne wykorzystujące związki fluoru nazywamy fluoryzacją. Wyróżniamy fluoryzację endogenną oraz egzogenną.
Lakiery fluorkowe – mają długotrwałe działanie na szkliwo ponieważ utrzymują się na zębach od kilku godz. do kilku dni. Są łatwe w stosowaniu, dzięki czemu nie zniechęcają dziecka do wizyt. Preparaty nowej generacji nie wymagają utrzymania suchości pola zabiegowego (co jest bardzo trudne u dziecka). Lakiery zwykle stosujemy 2 razy w roku (co 6 m-cy) a u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy 4 razy w roku (co 3 m-ce)"
Pianki fluorkowe – ciekawa propozycja dla dzieci niecierpliwych. Produkt, zwykle o przyjemnym zapachu, aplikowany jest na specjalnych łyżkach a potem umieszczany w buzi dziecka na ok. 4 minuty. Rozwiązanie to polecane jest pacjentom powyżej 6 r.ż.
Stare powiedzenie, że wszystko w nadmiarze szkodzi sprawdza się i w tym przypadku. Zbyt duże dawki fluoru wcale nie ochronią naszych dzieci przed próchnica, przyczynią się do powstania plamistości szkliwa czyli tzw. fluorozy. Zanim zaczniemy wprowadzać działania profilaktyczne lepiej wcześniej porozmawiać ze stomatologiem o metodzie skutecznej i potrzebnej w przypadku naszego dziecka, aby profilaktyka rzeczywiście nią była.
Złamanie może mieć różny zasięg, od drobnego obejmującego tylko szkliwo do bardzo rozległego powodującego odsłonięcie miazgi zęba.
Urazy zębów dotyczą zarówno zębów mlecznych jak i stałych. Zęby mleczne najczęściej ulegają urazom pomiędzy 1 a 2 rokiem życia kiedy maluch zaczyna poznawać świat oraz między 4 a 6 r. ż. W przypadku uzębienia stałego przypada to pomiędzy 7 a 12 r. ż.
Przyczyny urazów są różne, zwykle jest to upadek, w wyniku którego uszkodzone zostają zęby przednie w obrębie szczęki. Niekiedy wypadkom towarzyszy uraz wyrostka zębodołowego oraz okolicznych tkanek miękkich (np. warga), co jest przyczyną obfitego krwawienia. Taka sytuacja jest dla dziecka stresująca, dlatego należy wiedzieć jak zareagować.
Zęby mleczne
W przypadku zębów mlecznych, jeśli złamanie obejmuje niewielki fragment korony, nieostry brzeg należy wygładzić oraz zastosować preparat fluoru. W przypadku kiedy złamanie dotyczy i szkliwa i zębiny (tkanka głębiej położona) można zastosować zabieg impregnacji lub odbudować utracony fragment materiałem kompozytowym. Wybór dokonywany jest indywidualnie w zależności od stopnia współpracy z dzieckiem. Należy pamiętać, że korony zębów mlecznych są drobne i trudno niekiedy w sposób idealny założyć takie wypełnienie. Kiedy w wyniku złamania odsłonięta zostaje miazga wybór metody leczenia zależy od wielu czynników. Po badaniu żywotności lekarz decyduje o biologicznej metodzie leczenia lub o leczeniu kanałowym. Jeśli dziecko jest w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe, resorpcja korzenia mlecznego jest zaawansowana a ząb wykazuje ruchomość, należy go usunąć.
Zęby stałe
Złamanie korony zęba stałego jest najczęściej występującym urazem. Ze stomatologicznego punktu widzenia jeden z trudniejszych do zaopatrzenia. Wiemy bowiem, że utrzymanie wypełnienia w okolicy np. brzegu siecznego narzuca małemu pacjentowi pewną dyscyplinę. Czasami my dorośli zapominamy, aby podczas odgryzania twardych kęsów uważać na takie odbudowy a co dopiero dzieci. Jeśli uszkodzenie dotyczy tylko szkliwa, wygładzamy ostre brzegi i pokrywamy preparatem z fluorem. Dla poprawy estetyki można zastosować materiał kompozytowy. Jeśli w wyniku złamania doszło do odsłonięcia zębiny (złamanie ma zdecydowanie większy zasięg) ważne jest, aby taką "ranę" szybko zabezpieczyć w gabinecie stomatologicznym. Oprócz materiału kompozytowego którym odbudowujemy kształt zęba stosuje się odpowiednie podkłady.
W sytuacji obnażenia miazgi szybka interwencja ma szczególne znaczenie. Miazga – tkanka odpowiadająca za żywotność zęba, w młodym wieku jest mocno ukrwiona a co za tym idzie ma dobre właściwości regeneracyjne i odtwórcze. Gdy zostanie zaopatrzona szybko jest duża szansa że ząb dziecka zachowa żywotność. Jeśli uraz prowadzi do obumarcia miazgi konieczne jest leczenie kanałowe.
Niezależnie od tego z jakim złamaniem mamy do czynienia ważną kwestią są wizyty kontrolne w gabinecie i okresowe badania żywotności. Niekiedy zdarza się iż pomimo odpowiedniego zaopatrzenia ząb obumiera i wymagane jest leczenie endodontyczne (kanalowe).
W przypadku zębów mlecznych złamanie korzenia następuje rzadko, a jedyną sensowną formą leczenia jest po prostu usunięcie obu złamanych fragmentów. Odsetek złamanych korzeni jest większy w przypadku zębów stałych, szczególnie dotyczy on siekaczy przyśrodkowych w szczęce. Wyróżniamy złamania podłużne, skośne oraz poprzeczne. Dwie pierwsze grupy kończą się interwencją stomatologiczną w postaci usunięcia zęba, a następnie leczeniem ortodontycznym i protetycznym. Przy złamaniach poprzecznych rokowanie jest bardziej pomyślne. Po wnikliwym badaniu klinicznym i radiologicznym, ząb urazowy zostaje zszynowany (unieruchomiony) obustronnie. Szyna taka jest noszona od 8–12 tyg. W tym okresie ważne jest przestrzeganie prawidłowej higieny jamy ustnej, zalecana jest również dieta papkowata oraz częste wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym, podczas których szyna jest korygowana oraz sprawdzana jest żywotność zęba. Jeśli w wyniku urazu dojdzie do utraty żywotności należy przeprowadzić leczenie endodontyczne (kanałowe). Jest ono niezwykle trudne bowiem dotyczy dwóch oddzielnych fragmentów, dlatego gdy sytuacja na to pozwala leczenie przeprowadzamy do linii złamania, a drugi fragment zostaje usunięty.
Oprócz złamań dość liczną grupę urazów stanowią zwichnięcia zębów, głównie zwichnięcia całkowite, kiedy to ząb traci całkowicie kontakt z zębodołem.
W tej sytuacji bardzo ważny jest czas przebywania zęba poza jamą ustną, a formą leczenia jest reimplantacja. Zbadano, że jeśli zabieg reimplantacji odbył się w ciągu 30 minut po urazie to ryzyko powikłań jest niewielkie.
Zwichnięty ząb należy przetransportować, w mleku lub w specjalnej pożywce transportowej (do kupienia w aptece), wraz z dzieckiem do gabinetu. Ząb do reimplantacji musi być dokładnie obejrzany i oczyszczony. W przypadku kontaktu z ziemią musi być podana szczepionka przeciwtężcowa. Z zębodołu lekarz usuwa skrzep, sprawdza pozycję zęba w zębodole, a następnie unieruchamia na okres 1 – 2 tyg. Jeśli będzie wymagane leczenie endodontyczne należy je przeprowadzić po 2 tygodniach od zabiegu reimplantacji.
O urazach można pisać wiele, jest to złożone zagadnienie. Gdy znajdziemy się w takiej sytuacji zachowajmy "zimną krew", nie załamujmy rąk, tylko jak najszybciej udajmy się do stomatologa.
Zęby które najczęściej są lakowane to zęby trzonowe i przedtrzonowe. Architektura powierzchni żujących w/w zębów jest niezwykle bogata. Liczne zakamarki, przewężenia, nierówności i wąskie wejścia do bruzd które rozszerzają się butelkowato, sprzyjają zaleganiu resztek pokarmowych, będących świetną pożywką dla bakterii. O próchnicę wtedy nie trudno, zwłaszcza że w okresie kiedy pojawiają się pierwsze stałe trzonowce. Dziecko rozpoczyna swoja przygodę z zasadami prawidłowej higieny jamy ustnej.
Naukowcy długo szukali rozwiązania, aż w końcu wpadli na pomysł, aby te niesforne przestrzenie czymś wypełnić. Tym magicznym preparatem jest lak – zwykle płynny materiał, dający łatwo się rozprowadzić, niekiedy zawierający fluor, koloru białego lub bezbarwny, aby można było łatwiej kontrolować przestrzeń pod lakiem.
Ząb do lakowania musi być odpowiednio przygotowany, mianowicie odizolowany od śliny, oczyszczony oraz wytrawiony specjalnym kwasem ortofosforowym. Oczywiście nie każda bruzda może być zalakowana. Jeśli lekarz stwierdzi haczenie zgłębnika w bruździe lub znaczne przebarwienie, bruzdę taką należy opracować cienkim wiertłem a następnie wypełnić materiałem. Jeśli stwierdzamy próchnicę średnią to należy postąpić zgodnie z procedurami leczenia próchnicy.
Nie tylko w okresie wymiany uzębienia lakowanie ma pozytywny wpływ. U starszych Dzieci noszących aparaty ortodontyczne, lakowanie trzonowców i przedtrzonowców zmniejsza ryzyko wystąpienia próchnicy. Wiemy bowiem, że aparat sprzyja retencji płytki nazębnej.
Zęby które zostały zalakowane powinny być kontrolowane co 6 m-cy. Zawsze może dojść do rozszczelnienia laku lub jego odprysku. Należy go wówczas uzupełnić lub wymienić.
Każda z przedstawionych metod ma ogromne znaczenie, ale dopiero wszystkie razem dadzą pożądany efekt. Lakowanie, fluoryzacja, prawidłowe mycie zębów i stomatologiczne wizyty kontrolne procentują na przyszłość pięknym i zdrowym uśmiechem.